Danh họa Tô Ngọc Vân

'Bộ sưu tập' giá 230 tỉ đồng của mỹ thuật Việt

Tác phẩm Thiếu nữ choàng khăn của danh họa Lê Phổ được gõ búa 1,1 triệu USD (tương đương 25 tỉ đồng) vào tối 24-5 tại sàn Christie’s Hong Kong nằm trong dự đoán của các nhà quan sát.

"Cú hích" từ tranh của hoạ sĩ Lê Phổ

Có thể nói không ngoa, giá tranh hiện nay của các họa sĩ Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương tăng như… dân số, mất vài chục năm để đạt 1 triệu USD nhưng một khi đã chạm ngõ được thì thời gian để tranh vượt mốc này sẽ rút ngắn lại, thậm chí tính bằng năm, bằng tháng.

Họa sĩ Lê Phổ cũng chính là người bắn phát pháo mở màn cho sự thăng hoa của thị trường tranh Việt. Bức Đời sống gia đình của ông được bán vào năm 2017 với mức 1,1 triệu USD đã khiến người yêu nghệ thuật nức lòng.

Bức tranh từng đi lòng vòng qua tay vài nhà sưu tập trong nhiều năm liền để rồi tạo nên cú hích khi tham gia phiên đấu giá của nhà Sotheby’s.

Nhà nghiên cứu Ngô Kim Khôi từ Paris đã thốt lên: "Đây là một dấu mốc quan trọng, có tính giải tỏa tâm lý, vì ở "một góc châu Á", một họa sĩ Việt Nam đã vươn ra thế giới. Đây cũng là dấu mốc hi vọng của tranh Việt, tranh càng có giá cao, lần bán sau giá sẽ vượt cao hơn nữa, đó là quy luật chung trên thị trường".

Không lâu sau, những lời tiên đoán ấy được chứng thực. Tháng 3-2019, tác phẩm sơn mài Chín con cá chép trong hồ nước được vẽ trong thời kỳ sáng tác đỉnh cao của Phạm Hậu đạt 1 triệu USD.

Chừng hai tháng tiếp theo, trong cùng một phiên đấu giá, bức Vỡ Mộng của họa sĩ Tô Ngọc Vân và Khỏa Thân của Lê Phổ lần lượt mang về 1,1 triệu USD và 1,4 triệu USD.

Trong khi tác phẩm Vỡ Mộng đặt người phụ nữ trong chiếc bóng văn hóa Nho giáo, bức Khỏa thân lại thể hiện tài năng trác tuyệt của Lê Phổ trong mảng tranh khỏa thân với sự dứt bỏ hoàn toàn văn hóa Á Đông truyền thống.

Cuộc chơi khó đoán định

Mới đây nhất, chỉ vỏn vẹn từ giữa tháng 4 đến nay, 3 tác phẩm Chân dung cô Phương (Mai Trung Thứ), Phong cảnh chùa Thầy (Phạm Hậu) và Thiếu nữ choàng khăn (Lê Phổ) đã phá mốc triệu đô.

Đáng nói, Chân dung cô Phương có giá lên đến 3,1 triệu USD đã trở thành "quả bom" trên thị trường. Như lời nhà nghiên cứu Phạm Long chia sẻ, cuộc chơi nghệ thuật từ giờ sẽ rất khó đoán định trước sự tham gia của những nhà sưu tập sừng sỏ, có đủ khả năng tài chính để nắn dòng chảy mua - bán tranh.

Riêng 7 bức tranh trên đã đem lại 10 triệu USD (tương đương 230 tỉ đồng) cho nền mỹ thuật Việt Nam. Không chỉ vậy, mức giá chót vót đã nâng khối lượng giao dịch (volume) tranh Việt trên thị trường lên rõ rệt, tác phẩm vượt 500.000 USD hiện rất nhiều và khả năng thanh khoản cũng tăng theo.

Thú vị hơn, những tác phẩm nằm trong "bộ sưu tập" triệu đô này đều được bán trong những phiên đấu giá mùa xuân quan trọng của các sàn quốc tế. Điều đó cho thấy sự chú ý đặc biệt của thị trường dành cho các danh họa Đông Dương.

Tuy nhiên, hầu hết danh tính của nhà sưu tập đều không được công khai khiến các nhà quan sát dấy lên nỗi lo đây chỉ là cuộc chơi đầu cơ, thổi "bong bóng" của vài cá nhân. Nếu quả thật như vậy, về lâu dài, thương hiệu tranh Việt có thể bị tổn hại một khi "bong bóng" vỡ tung hoặc không còn đủ hấp dẫn nữa.