Bất ngờ với gánh hàng rong Hà Nội xưa trong tranh 'họa sĩ triệu đô' Lê Phổ
![Bất ngờ với gánh hàng rong Hà Nội xưa trong tranh họa sĩ triệu đô Lê Phổ - Ảnh 1. Bất ngờ với gánh hàng rong Hà Nội xưa trong tranh họa sĩ triệu đô Lê Phổ - Ảnh 1.](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/980/2019/9/11/pic47double-15681612324841819961089.jpg)
Sưu tầm - Internet
Bức tranh lụa Lá thư được nhà đấu giá Sotheby's Hongkong cho là tác phẩm của danh họa Tô Ngọc Vân - Ảnh: SOTHEBY'S
Được chào bán trong phiên đấu giá mùa thu của nhà Sotheby’s Hong Kong, ngay lập tức Lá thư (Tô Ngọc Vân) và Hai cô gái (Trần Văn Cẩn) trở thành tâm điểm của dư luận.
Tiếng nói của họa sĩ Việt Nam được lắng nghe
Bức tranh Lá thư của danh họa Tô Ngọc Vân được Sotheby’s Hong Kong định giá từ 101.000 - 191.000 USD. Trong khi đó, bức tranh lụa Hai cô gái của danh họa Trần Văn Cẩn được định giá 7.600 - 11.000 USD. Dự kiến giá bán ra của hai bức này sẽ còn tăng cao bởi vài năm gần đây, tranh của họa sĩ Việt Nam thuộc thế hệ Trường Mỹ thuật Đông Dương đang dần vượt mốc 1 triệu USD.
Từ trước đến nay, Sotheby’s Hong Kong vẫn được xem là "cửa ngõ" nâng tầm giá tranh Việt bởi danh tiếng của nhà đấu giá này hàng trăm năm qua. Tuy nhiên, ngay khi hai bức tranh được công bố, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phản ứng quyết liệt và khẳng định họ mới là đơn vị đang giữ hai bức tranh này.
Ông Nguyễn Anh Minh - giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - cho biết bảo tàng có đầy đủ bằng chứng, hồ sơ pháp lý để chứng minh nguồn gốc của Lá thư và Hai cô gái. Cả hai bức được mua từ những năm 1960 và từ trước đến nay vẫn nằm trong bộ sưu tập của bảo tàng.
Không chỉ đặt nghi vấn về nguồn gốc, nhiều họa sĩ, nhà nghiên cứu đã chỉ ra những điểm bất thường trong tranh. "Cả Lá thư và Hai cô gái đều có vấn đề về giải phẫu học. Dù tay nghề của hai người chép tranh có trình độ cách biệt nhau nhưng nhìn chung chất lượng của tranh vẫn rất tệ. Dáng người của nhân vật thô cứng, không có hồn cốt và sự nền nã thường thấy trong tác phẩm của cụ Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn" - nhà nghiên cứu Phạm Long phân tích.
Đây không phải là lần đầu tiên Sotheby’s Hong Kong bị tố bán tranh giả của danh họa Đông Dương. Cũng thời điểm này năm ngoái, bức Đời sống gia đình của họa sĩ Lê Phổ dù bị nghi ngờ là tranh giả cũng được bán thành công với hơn 1 triệu USD.
Với trường hợp lần này, trước sự lên tiếng mạnh mẽ của giới nghệ thuật Việt Nam, sáng 21-9, Sotheby’s Hong Kong đã rút hai bức tranh trên khỏi phiên đấu giá sắp tới.
Nhà nghiên cứu Phạm Long cho rằng đây là một tín hiệu rất tích cực từ nhà đấu giá: "Lần này, họ thật sự đã lắng nghe ý kiến từ Việt Nam. Đây cũng là lần đầu tiên chúng ta đạt được thành quả như vậy sau khi nỗ lực phản ứng trên báo chí, mạng xã hội. Nếu chúng ta im lặng và Sotheby’s Hong Kong cứ tiếp tục đưa ra những tác phẩm giả mạo, kém chất lượng thì không chỉ có nhà sưu tập thiệt hại mà danh tiếng của họa sĩ và thị trường nghệ thuật Việt Nam cũng sẽ bị vấy bẩn".
Bức tranh Hai cô gái được Sotheby's Hongkong cho là của danh họa Trần Văn Cẩn và đưa ra đấu giá - Ảnh: SOTHEBY'S
Một tiền lệ đáng chú ý
Cùng với sự chú ý của các nhà sưu tập dành cho tranh Việt Nam, những vụ việc phát hiện tranh giả trên sàn đấu giá quốc tế đang ngày một tăng lên.
Họa sĩ Phạm Hà Hải - nguyên thư ký Hội đồng khoa học Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - cho rằng đây là một tiền lệ đáng chú ý trong việc giải quyết vấn nạn tranh giả. "Đứng trước một bức tranh bị nghi ngờ giả mạo thì chứng cứ mạnh mẽ nhất không phải là tính thẩm mỹ, chất liệu hay đường nét mà phải là hồ sơ tác phẩm" - ông nhấn mạnh.
Trong phiên đấu giá mùa thu của Sotheby’s Hong Kong, ngoài Lá thư và Hai cô gái, bức sơn mài Dân quê Việt của họa sĩ Nguyễn Sáng (được định giá 12.000 - 19.000 USD) cũng bị cho là cách biệt quá lớn so với tài năng và phong cách của danh họa.
Các họa sĩ nhận định tác phẩm này giống với tranh mỹ nghệ hơn là tranh của danh họa Nguyễn Sáng. Tuy nhiên, kể cả xét về khía cạnh mỹ nghệ, bức tranh cũng không đạt được những tiêu chuẩn về bố cục, màu sắc. Hiện nay, Dân quê Việt vẫn nằm trên danh sách đấu giá sau khi Lá thư và Hai cô gái đã bị rút xuống.
Nói như nhà nghiên cứu Phạm Long: "Với những tác phẩm có hồ sơ thì họ mới rút xuống, còn tranh nào có thể lách được thì họ vẫn cứ để trên kệ. Thế nhưng, không phải tác phẩm nào chúng ta cũng may mắn có được bằng chứng như Lá thư và Hai cô gái".
Dù bị giới họa sĩ, nhà nghiên cứu nghi ngờ là tranh giả nhưng bức Dân quê Việt (nhà Sotheby's Hongkong ghi của hoa sĩ Nguyễn Sáng) vẫn được rao bán
Đến sáng 21-9, thông tin về hai bức Lá thư và Hai cô gái đã không còn được tìm thấy trên trang web của nhà đấu giá
Tranh thật lại đang "kêu cứu"
Hiện nay, hai bức tranh lụa Lá thư của họa sĩ Tô Ngọc Vân và Hai cô gái của họa sĩ Trần Văn Cẩn được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đang xuống cấp nghiêm trọng vì khí hậu nồm ẩm ở miền Bắc. Nhà nghiên cứu Phạm Long chia sẻ nếu bảo tàng không nhanh chóng có biện pháp phục chế, có thể chúng ta rơi vào tình cảnh dù sở hữu tranh thật nhưng muốn ngắm cũng không có cơ hội.
TTO - Tròn 7 tháng sau khi thành lập Hội đồng giám định tác phẩm mỹ thuật, tác phẩm nhiếp ảnh thuộc trung tâm cùng tên, hội đồng này chưa có bất cứ khách hàng nào.
Đón Bác về Bản - tranh khắc gỗ năm 1976 của Lê Toàn - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Triển lãm Nhớ về Bác do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tổ chức để chào mừng 74 năm Quốc khánh và 50 năm thực hiện Di chúc Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Triển lãm giới thiệu đến công chúng 50 tác phẩm nghệ thuật của 39 họa sỹ, nhà điêu khắc thuộc các thế hệ sáng tác về người ở thời điểm trước và sau khi bản Di chúc của Bác được công bố, trong đó có tác phẩm của nhiều họa sĩ tên tuổi như Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn, Lương Xuân Nhị, Trần Hữu Chất, Nguyễn Nghĩa Duyện, Diệp Minh Châu…
Có nhiều tác phẩm được sáng tác vào những năm 1980-1990, thậm chí những năm 2000 gần đây.
Về điều này, ông Trần Khánh Chương - Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam - nói: Bác Hồ là nguồn cảm hứng sáng tác cho nhiều thế hệ nghệ sĩ, từ các họa sĩ khóa kháng chiến, những họa sĩ sống cùng thời đại với Bác, có cơ hội được gặp Bác, cho tới những lứa họa sĩ trẻ hơn sau này.
Họ không chỉ sáng tác khi Bác còn sống mà sau khi Bác đã ra đi nhiều năm, đợi cảm xúc vừa chín, họ lại tiếp tục sáng tác về Người.
Hồ Chủ tịch cùng các em nhi đồng của Tô Ngọc Vân - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
50 tác phẩm về Chủ tịch Hồ Chí Minh được trưng bày trong triển lãm lần này rất đa dạng thể loại như hội họa, đồ họa, điêu khắc, áp phích… thể hiện bằng nhiều chất liệu khác nhau như sơn dầu, sơn mài, khắc gỗ, bột màu, màu nước…
Đây là những tác phẩm được lựa chọn từ bộ sưu tập khoảng 250 tác phẩm về Bác của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam mà thông thường công chúng hiếm có cơ hội được chiếm ngưỡng.
Một điều đặc biệt, rất nhiều hình ảnh Bác Hồ vui vầy bên các em thiếu nhi, vui Trung thu cùng các em thiếu nhi, Bác thăm lớp vỡ lòng, Bác thăm vườn trẻ, tự tay cho trẻ ăn cơm, hay bế em thiếu nhi trong vòng tay âu yếm của Người…
Trong số này có bức tranh khắc gỗ rất quý Hồ Chủ tịch cùng các em nhi đồng của danh họa Tô Ngọc Vân vẽ năm 1953.
Chân dung Bác - tranh sơn dầu năm 1961 của Trần Văn Cẩn
Ông Nguyễn Anh Minh - giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cho biết ông rất xúc động với triển lãm về Bác mà bảo tàng đang thực hiện.
Nhiều tác phẩm về Bác đã thể thiện rất sống động bằng ngôn ngữ nghệ thuật tấm gương đạo đức, sự giản dị của Bác; cũng như tình cảm và sự quan tâm của Bác đến mọi tầng lớp nhân dân, từ những chiến sĩ ngoài mặt trận đến bà con nông dân, các cháu thiếu niên nhi đồng…
Triển lãm kéo dài đến hết ngày 6-9.
Một số tác phẩm được trưng bày tại triển lãm Nhớ vê Bác:
Chân dung Bác Hồ - tranh thê năm 1974-1975 của Song Hỷ - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ đọc Tuyên ngôn - tranh sơn dầu của Nguyễn Dương - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Thổ, Nùng, Mán, Kinh đoàn kết đuổi giặc Pháp - Tranh khắc gỗ của Trần Văn Cẩn sáng tác khoảng từ 1947-1954 - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Kỷ niệm ngày sinh nhật Bác ở vùng ven - tranh mầu nước của Nguyễn Thanh Châu năm 1973 - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ với nông dân - tranh sơn mài của của Nguyễn Văn Thơ năm 1985 - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Nhà Bác ở Phủ Chủ tịch của Lương Xuân Nhị vẽ năm 1970 - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Hồ Chủ tịch - Tranh in mầu năm 1949 của Nguyễn Thế Vinh - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ đi công tác - tranh khắc gỗ năm 1982 của Nguyễn Nghĩa Duyện - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ thăm lớp vỡ lòng - sơn dầu của Đỗ Hữu Huề vẽ năm 1976 - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ tìm đường cứu nước- điêu khắc của Diệp Minh Châu - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ với thiếu nhi - điêu khắc của Phan Gia Hương - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Đêm nay Bác không ngủ - tranh khắc gỗ năm 1982 của Nguyễn Nghĩa Duyện - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ đi công tác - tranh khắc gỗ của Nguyễn Thụ - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ với các chiến sĩ bảo vệ - tranh khắc gỗ của Trần Văn Lưu - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ làm việc ở Việt Bắc - tranh khắc gỗ của Nguyễn Văn Tỵ - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Trên những nẻo đường chiến dịch - tranh sơn mài của Trần Hữu Chất sáng tác từ 1995-2000 - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ với thiếu nhi - tranh in năm 1950 của Nguyễn Sỹ Ngọc - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Bác Hồ với thiếu nhi - tranh khắc gỗ năm 1980 của Huy Oánh - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Trung thu - tranh khắc gỗ năm 1976 của Hà Quang Phương - Ảnh: THIÊN ĐIỂU
Một trong những sáng tác đáng chú ý đầu tiên của ông phải kể đến tác phẩm Bức thư (1931). Trong bức tranh này, Tô Ngọc Vân đã tỏ thiện cảm với những cô gái lao động nền nã bên khung cửi qua những tình cảm kín đáo, đoan trang. Sáng tác đầu tay này thể hiện sự dè dặt trong khuynh hướng sáng tạo. Bức thư đã được tặng bằng danh dự tại Triển lãm hội họa Pháp và được trao Huy chương vàng trong Triển lãm thuộc địa tại Paris.
Là sinh viên giỏi của khoa sơn dầu trong thời gian theo học khóa 2 trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông dương, vừa ra trường năm 1931, Tô Ngọc Vân đã có tác phẩm “Bức thư” (tranh lụa) đạt huy chương vàng của Hội các Họa sĩ Pháp (Association des Artistes Francais) trong cuộc triển lãm thuộc địa tại Paris (1931). Trong bức tranh vừa đạt giải, họa sĩ vẽ những cô gái nông thôn, với vẻ đẹp thuần khiết, kín đáo đang miệt mài làm việc bên khung cửa.
Bức tranh lụa Lá thư được nhà đấu giá Sotheby's Hongkong cho là tác phẩm của danh họa Tô Ngọc Vân - Ảnh: SOTHEBY'S
Được chào bán trong phiên đấu giá mùa thu của nhà Sotheby’s Hong Kong, ngay lập tức Lá thư (Tô Ngọc Vân) và Hai cô gái (Trần Văn Cẩn) trở thành tâm điểm của dư luận.
Tiếng nói của họa sĩ Việt Nam được lắng nghe
Bức tranh Lá thư của danh họa Tô Ngọc Vân được Sotheby’s Hong Kong định giá từ 101.000 - 191.000 USD. Trong khi đó, bức tranh lụa Hai cô gái của danh họa Trần Văn Cẩn được định giá 7.600 - 11.000 USD. Dự kiến giá bán ra của hai bức này sẽ còn tăng cao bởi vài năm gần đây, tranh của họa sĩ Việt Nam thuộc thế hệ Trường Mỹ thuật Đông Dương đang dần vượt mốc 1 triệu USD.
Từ trước đến nay, Sotheby’s Hong Kong vẫn được xem là "cửa ngõ" nâng tầm giá tranh Việt bởi danh tiếng của nhà đấu giá này hàng trăm năm qua. Tuy nhiên, ngay khi hai bức tranh được công bố, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam phản ứng quyết liệt và khẳng định họ mới là đơn vị đang giữ hai bức tranh này.
Ông Nguyễn Anh Minh - giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - cho biết bảo tàng có đầy đủ bằng chứng, hồ sơ pháp lý để chứng minh nguồn gốc của Lá thư và Hai cô gái. Cả hai bức được mua từ những năm 1960 và từ trước đến nay vẫn nằm trong bộ sưu tập của bảo tàng.
Không chỉ đặt nghi vấn về nguồn gốc, nhiều họa sĩ, nhà nghiên cứu đã chỉ ra những điểm bất thường trong tranh. "Cả Lá thư và Hai cô gái đều có vấn đề về giải phẫu học. Dù tay nghề của hai người chép tranh có trình độ cách biệt nhau nhưng nhìn chung chất lượng của tranh vẫn rất tệ. Dáng người của nhân vật thô cứng, không có hồn cốt và sự nền nã thường thấy trong tác phẩm của cụ Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn" - nhà nghiên cứu Phạm Long phân tích.
Đây không phải là lần đầu tiên Sotheby’s Hong Kong bị tố bán tranh giả của danh họa Đông Dương. Cũng thời điểm này năm ngoái, bức Đời sống gia đình của họa sĩ Lê Phổ dù bị nghi ngờ là tranh giả cũng được bán thành công với hơn 1 triệu USD.
Với trường hợp lần này, trước sự lên tiếng mạnh mẽ của giới nghệ thuật Việt Nam, sáng 21-9, Sotheby’s Hong Kong đã rút hai bức tranh trên khỏi phiên đấu giá sắp tới.
Nhà nghiên cứu Phạm Long cho rằng đây là một tín hiệu rất tích cực từ nhà đấu giá: "Lần này, họ thật sự đã lắng nghe ý kiến từ Việt Nam. Đây cũng là lần đầu tiên chúng ta đạt được thành quả như vậy sau khi nỗ lực phản ứng trên báo chí, mạng xã hội. Nếu chúng ta im lặng và Sotheby’s Hong Kong cứ tiếp tục đưa ra những tác phẩm giả mạo, kém chất lượng thì không chỉ có nhà sưu tập thiệt hại mà danh tiếng của họa sĩ và thị trường nghệ thuật Việt Nam cũng sẽ bị vấy bẩn".
Bức tranh Hai cô gái được Sotheby's Hongkong cho là của danh họa Trần Văn Cẩn và đưa ra đấu giá - Ảnh: SOTHEBY'S
Một tiền lệ đáng chú ý
Cùng với sự chú ý của các nhà sưu tập dành cho tranh Việt Nam, những vụ việc phát hiện tranh giả trên sàn đấu giá quốc tế đang ngày một tăng lên.
Họa sĩ Phạm Hà Hải - nguyên thư ký Hội đồng khoa học Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam - cho rằng đây là một tiền lệ đáng chú ý trong việc giải quyết vấn nạn tranh giả. "Đứng trước một bức tranh bị nghi ngờ giả mạo thì chứng cứ mạnh mẽ nhất không phải là tính thẩm mỹ, chất liệu hay đường nét mà phải là hồ sơ tác phẩm" - ông nhấn mạnh.
Trong phiên đấu giá mùa thu của Sotheby’s Hong Kong, ngoài Lá thư và Hai cô gái, bức sơn mài Dân quê Việt của họa sĩ Nguyễn Sáng (được định giá 12.000 - 19.000 USD) cũng bị cho là cách biệt quá lớn so với tài năng và phong cách của danh họa.
Các họa sĩ nhận định tác phẩm này giống với tranh mỹ nghệ hơn là tranh của danh họa Nguyễn Sáng. Tuy nhiên, kể cả xét về khía cạnh mỹ nghệ, bức tranh cũng không đạt được những tiêu chuẩn về bố cục, màu sắc. Hiện nay, Dân quê Việt vẫn nằm trên danh sách đấu giá sau khi Lá thư và Hai cô gái đã bị rút xuống.
Nói như nhà nghiên cứu Phạm Long: "Với những tác phẩm có hồ sơ thì họ mới rút xuống, còn tranh nào có thể lách được thì họ vẫn cứ để trên kệ. Thế nhưng, không phải tác phẩm nào chúng ta cũng may mắn có được bằng chứng như Lá thư và Hai cô gái".
Dù bị giới họa sĩ, nhà nghiên cứu nghi ngờ là tranh giả nhưng bức Dân quê Việt (nhà Sotheby's Hongkong ghi của hoa sĩ Nguyễn Sáng) vẫn được rao bán
Đến sáng 21-9, thông tin về hai bức Lá thư và Hai cô gái đã không còn được tìm thấy trên trang web của nhà đấu giá
Tranh thật lại đang "kêu cứu"
Hiện nay, hai bức tranh lụa Lá thư của họa sĩ Tô Ngọc Vân và Hai cô gái của họa sĩ Trần Văn Cẩn được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đang xuống cấp nghiêm trọng vì khí hậu nồm ẩm ở miền Bắc. Nhà nghiên cứu Phạm Long chia sẻ nếu bảo tàng không nhanh chóng có biện pháp phục chế, có thể chúng ta rơi vào tình cảnh dù sở hữu tranh thật nhưng muốn ngắm cũng không có cơ hội.
TTO - Tròn 7 tháng sau khi thành lập Hội đồng giám định tác phẩm mỹ thuật, tác phẩm nhiếp ảnh thuộc trung tâm cùng tên, hội đồng này chưa có bất cứ khách hàng nào.
Ảnh Tô Ngọc Vân Tô Ngọc Vân 1928 1932 Nguồn: Tô Ngọc Vân , NXB Văn hoá – Thông tin - 1994 (trong Bảo tàng Tô Ngọc Vâ...
3 comments: